De bizarre waarheid achter The Substance

Reflectie op de film The Substance

Er zijn films die je niet alleen bekijkt, maar die aan je blijven trekken, je confronteren met iets dat zich onder de oppervlakte van het alledaagse beweegt. The Substance van Coralie Fargeat is zo’n film. Een grimmige spiegel voor onze obsessie met uiterlijke identiteit, een thema dat in mijn vak als cosmetisch arts zelden ver weg is.

Tussen zelf en zelfbeeld

Demi Moore’s personage, Elizabeth, wordt gedwongen haar bestaan te delen met een jongere versie van zichzelf, Sue. Eén week is zij de oudere vrouw, de week erop haar frisse dubbelganger. Die ogenschijnlijk absurde constructie, twee versies van één lichaam in een verplichte roulatie, raakt een kern die wij dagelijks in de cosmetische geneeskunde tegenkomen: het conflict tussen de huidige zelfperceptie en een geïdealiseerd verleden. Mensen spreken dan over ouder worden alsof het een verlies is. Maar in werkelijkheid is het een opeenstapeling van herinneringen, rollen, gezichten. De film laat dit conflict ontsporen tot nachtmerrie, maar in de praktijk is het conflict subtieler, sluimerend: cliënten die niet simpelweg jonger willen lijken, maar die zoeken naar een punt van herkenning tussen wie ze ooit waren en wie ze geworden zijn.

De illusie van transformatie

The Substance rekent af met de fantasie van transformatie, het idee dat we onszelf kunnen herprogrammeren, resetten, opnieuw beginnen in een ander jasje. Wie dat probeert, ontdekt al snel dat het oude zelf niet verdwijnt, maar zich opsluit, verbijt, terugvecht.

Ik zie het soms, de stille teleurstelling na een behandeling die technisch perfect is, maar psychologisch schuurt. Omdat de ingreep de kloof tussen innerlijk en uiterlijk vergrootte in plaats van verkleinde. Omdat we dachten een hoofdstuk af te sluiten, terwijl het gewoon bleef doorleven onderhuids.

Schoonheid als samenspraak

De tragedie van Elizabeth en Sue is niet dat ze veranderen, maar dat ze elkaars bestaansrecht niet erkennen. Dat de één slechts mag bestaan ten koste van de ander. In werkelijkheid zit de kracht juist in de coexistentie.

Echte schoonheid ontstaat niet uit vervanging, maar uit afstemming. Tussen het gezicht en de herinnering eraan. Tussen de huid van nu en de verhalen van toen. Cosmetische behandelingen zijn op hun best wanneer ze deze innerlijke dialoog faciliteren, niet om een versie van het zelf te overstemmen, maar om ze dichter naar elkaar toe te brengen.

Wat er achter de spiegel ligt

De film confronteert ons met de vraag: wat blijft er over als we het masker verwarren met het gezicht? In mijn werk stel ik een andere vraag: wat komt er tevoorschijn wanneer iemand zichzelf durft te herkennen in de reflectie, zonder zich te verliezen in een ideaalbeeld?

Ik geloof niet in correctie, wel in verzoening. Niet in terugdraaien, maar in voortbouwen met zachtheid, precisie en psychologisch bewustzijn. Want zelfs de meest geavanceerde filler of laserbehandeling kan niets uitrichten tegen een identiteitscrisis die op diepere lagen woedt.

⸻

Wie zichzelf herkent in meerdere tijdslagen, jong, ouder, veranderend, hoeft niets te wissen om weer zichtbaar te worden. De kunst is niet om de tijd te stoppen, maar om haar zichtbaar te maken op een manier die klopt. Niet perfect, maar echt.

‍